Προστασία των παιδιών από τον εθισμό στην οθόνη και την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

Προς τους κ.κ. Υπουργούς

Παιδείας & Θρησκευμάτων
Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Θέμα: Προστασία των παιδιών από τον εθισμό στην οθόνη και την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Στην σημερινή εποχή, η συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο πλέον δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες πχ το εμπόριο, η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η πολιτική και η κοινωνικοποίηση βαίνουν προς μια μορφή ψηφιοποίησης και ψηφιακού μετασχηματισμού. Η πανδημία του κορονοϊού επιτάχυνε αυτή την διαδικασία ψηφιοποίησης.

Ήδη όμως, επί σειρά ετών, παρατηρείται πως έφηβοι και παιδιά μικρής ηλικίας είναι προσκολλημένα στην οθόνη (κινητά, τάμπλετ κτλ.) και κάνουν υπερ-χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η οποία επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική και συναισθηματική τους υγεία.

Σύμφωνα με έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του 2019, η οποία διεξήχθη σε παιδιά από 10 έως 17 ετών, το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών (83%) διαθέτει προφίλ σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, ενώ το 70% έχει ξεκινήσει την ενασχόληση πριν από την ηλικία των 13 ετών. Το 43% από τα ίδια τα παιδιά αναφέρει πως νιώθει ότι παραμελεί από μερικές φορές έως πολύ συχνά τις δραστηριότητές του για χάρη του διαδικτύου, και μάλιστα το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στα παιδιά Λυκείου και αγγίζει το 58%. Επιπρόσθετα: α) το 71% των παιδιών παρακολουθεί βίντεο στην πλατφόρμα You Tube μέχρι 2 ώρες ημερησίως, β) το 14% από 3 έως 4 ώρες ημερησίως και γ) το 10% περισσότερες από 4 ώρες ημερησίως, ενώ αναφορικά με τα κοινωνικά δίκτυα : α) το 63% των παιδιών ασχολείται μέχρι 2 ώρες την ημέρα, β) το 13% ασχολείται από 3 έως 4 ώρες ημερησίως και γ) το 9% ασχολείται περισσότερες από 4 ώρες ημερησίως.

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του 2020, από τους 10 μαθητές Δημοτικού οι 6 ασχολούνται με τα κοινωνικά δίκτυα (π.χ. Instagram, Facebook, Tik Tok), ενώ από τα παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου, 9 στους 10 μαθητές κάνουν χρήση των κοινωνικών δικτύων.

Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ανηλίκου, σύμφωνα με τον ν. 4624/2019 είναι νόμιμη, εφόσον ο ανήλικος έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του και παρέχει τη συγκατάθεσή του, και συνεπώς μπορεί να δημιουργήσει λογαριασμό σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Για τις ηλικίες από 13 έως 15 ετών, μπορεί να δημιουργήσει λογαριασμό μόνο με την συγκατάθεση του γονέα/κηδεμόνα του, και κάτω από την ηλικία των 13 ετών απαγορεύεται να δημιουργήσει λογαριασμό.

Στην πραγματικότητα όμως, γνωρίζουμε, με βάση τις ανωτέρω μελέτες, πως τα παιδιά κάνουν χρήση αυτών των μέσων από νεαρή ηλικία και έχοντας δικούς τους λογαριασμούς, και ποιες οι επιπτώσεις αυτές.

Η χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύων δεν είναι το δίχως άλλο βλαπτική, πλην όμως, εάν ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία, έχει αρνητικές επιπτώσεις στις νοητικές λειτουργίες του οργανισμού των παιδιών, ενώ η συνεχιζόμενη υπερχρήση μπορεί να επιφέρει επιβράδυνση στην ανάπτυξης τους, προβλήματα στην ανάπτυξη της γλώσσας και στη συναισθηματική τους ωρίμανση. Όταν γίνεται κακή χρήση, τα παιδιά σπαταλούν τον χρόνο μπροστά από μια οθόνη, δεν βγαίνουν έξω, δεν διαδρούν μεταξύ τους, αποσπώνται, αποξενώνοντα και δεν αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες, ούτε σωστούς τρόπους έκφρασης. Δημιουργούν μία κίβδηλη πραγματικότητα και μέσω αυτής ερμηνεύουν τον κόσμο, την οποία δεν έχει περάσει ακόμα ικανό χρονικό διάστημα, καθώς το ίντερνετ και τα έξυπνα κινητά βρίσκονται στην ζωή μας για περίπου μια 15ετια, ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε πλήρως τις αρνητικές της επιπτώσεις.

Η χώρα μας, που φιλοδοξεί να γίνει ψηφιακός «κόμβος» τα επόμενα χρόνια, και να προσελκύσει την παρουσία τόσο ψηφιακών «γιγάντων» αλλά και ψηφιακών «νομάδων» στο χώρο της, θα πρέπει να αναπτύξει ένα σχεδιασμό, ώστε ο ψηφιακός μετασχηματισμός να συνυπολογίσει την προστασία των παιδιών και γενικώς των μελλοντικών γενεών από τον εθισμό στην οθόνη και από την υπερχρήση των μέσων κοινωνική δικτύωσης.

Επειδή είναι σημαντική η υποστήριξη της καινοτομίας και η προαγωγή των βασικών ψηφιακών τεχνολογιών, προστατεύοντας παράλληλα τους νέους και τις μελλοντικές γενεές.

Επειδή το μέλλον μιας Ελλάδας με υψηλό βαθμό ψηφιοποίησης είναι σημαντικό για την τόνωση της ψηφιακής και οικονομικής ανταγωνιστικότητας και θα πρέπει να γίνει με σεβασμό για την ψυχική υγεία των μελλοντικών γενεών.

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί :

1. Υπάρχει εικόνα σχετικά με το πρόβλημα της προσκόλλησης στην οθόνη και της υπερχρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους νεαρούς χρήστες του Διαδικτύου στην Ελλάδα;
2. Υπάρχουν εκθέσεις χρήσης από τις εταιρίες που λειτουργούν τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικών δικτύων, όπου να περιγράφεται ανωνυμοποιημένα ο ακριβής χρόνος της χρήσης των διαδικτυακών υπηρεσιών, κατά ηλικιακή ομάδα, είτε συνολικά είτε ανά δραστηριότητα; Αν υπάρχουν παρακαλούμε να μας τις καταθέσετε. Αν δεν υπάρχουν, υπάρχει πρόθεση να συνταχθούν σχετικές εκθέσεις ή να ζητηθεί να συνταχθούν από τις ίδιες τις εταιρίες;
3. Υπάρχουν εκθέσεις χρήσης από τις εταιρίες που λειτουργούν τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικών δικτύων, όπου να περιγράφουν με κατανοητό τρόπο, πως προβάλλεται το υλικό που προβάλλεται στους χρήστες τους (χαρακτηριστικά αλγορίθμου, ρυθμός, ειδοποιήσεις κτλ.). Αν υπάρχουν παρακαλούμε να μας τις καταθέσετε. Αν δεν υπάρχουν, υπάρχει πρόθεση να συνταχθούν σχετικές εκθέσεις ή να ζητηθεί να συνταχθούν από τις ίδιες τις εταιρίες;
4. Υπάρχουν προτάσεις από τις εταιρίες που διατηρούν πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (πχ Instagram, Facebook, Tik Tok κτλ) για την περαιτέρω προστασία των παιδιών και των νέων από την εθισμό στην οθόνη; Αν υπάρχουν παρακαλούμε να μας τις καταθέσετε. Αν δεν υπάρχουν, υπάρχει πρόθεση να ζητηθεί να συνταχθούν από τις ίδιες τις εταιρίες;
5. Υπάρχει πρόθεση να δημιουργηθεί ένας σχεδιασμός, ώστε ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας μας να συνυπολογίζει την προστασία των παιδιών και των νέων ανθρώπων από τα αρνητικά του Διαδικτύου;
6. Υπάρχει πρόθεση να προστεθεί αντίστοιχη ύλη στα σχολεία για την ασφαλή και ορθή χρήση του Διαδικτύου με έμφαση στην προσκόλληση στην οθόνη και την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύων στα σχολεία ή να χρησιμοποιηθούν παιδοψυχολόγοι ώστε να αντιληφθούμε τι αντίκτυπο στην ψυχική και συναισθηματική υγεία εξατομικευμένα κάθε παιδιού έχει η χρήση της οθόνης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης;
7. Ποιες πρωτοβουλίες προτίθενται να λάβουν για την καλύτερη διαχείριση του προβλήματος του εθισμού της οθόνης και της προσκόλλησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
8. Υπάρχει πρόθεση για τη δημιουργία ενημερωτικής καμπάνιας προς τους πολίτες, ώστε να μπορεί κάθε πολίτης (παιδί, γονέας, νέος ενήλικας) ξεχωριστά να υιοθετήσει περισσότερο φιλικές διαδικτυακές συμπεριφορές προς την ψυχική του υγεία;

Οι Ερωτώντες Βουλευτές
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος

Αβραμάκης Ελευθέριος
Αδαμοπούλου Αγγελική
Αγαθοπούλου Ειρήνη Ελένη
Αλεξιάδης Τρύφων
Αυγέρη Θεοδώρα
Βαρδάκης Σωκράτης
Βασιλικός Βασίλης
Βέττα Καλλιόπη
Γκιόλας Γιάννης
Γκαρά Νατάσσα
Δρίτσας Θεόδωρος
Ζαχαριάδης Κωνσταντίνος
Ζουράρις Κώστας
Θραψανιώτης Μανόλης
Καλαματιανός Διονύσης
Κασιμάτη Γ. Νίνα
Καφαντάρη Χαρά
Κόκκαλης Βασίλης
Κουρουμπλής Παναγιώτης
Λάππας Σπύρος
Μάλαμα Κυριακή
Μπακαδήμα Φωτεινή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος
Μάρκου Κώστας
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπαλάφας Γιάννης
Μουζάλας Γιάννης
Νοτοπούλου Αικατερίνη
Παπανάτσιου Αικατερίνη
Παπαηλιού Γεώργιος
Πούλου Παναγιού
Σκούφα Μπέττυ
Συρμαλένιος Νικόλαος
Φάμελλος Σωκράτης
Χαρίτου Δημήτριος
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος